ابزار Disavow گوگل: کی، چرا و چگونه از آن برای حذف لینک‌های سمی استفاده کنیم؟

ابزار Disavow گوگل یکی از قدرتمندترین و در عین حال خطرناک‌ترین ابزارهای موجود در جعبه‌ابزار هر متخصص سئو است. این ابزار که پس از زلزله الگوریتم پنگوئن در سال ۲۰۱۲ معرفی شد، به وبمسترها اجازه می‌دهد تا به گوگل اعلام کنند کدام بک‌لینک‌ها را نادیده بگیرد. اما استفاده نادرست از آن می‌تواند آسیب‌های جدی و جبران‌ناپذیری به رتبه و ترافیک سایت شما وارد کند. بسیاری از وب‌سایت‌ها به دلیل ترس یا عدم آگاهی، یا هرگز از این ابزار استفاده نمی‌کنند یا بدتر از آن، با استفاده اشتباه، لینک‌های ارزشمند خود را بی‌اثر می‌کنند.

این راهنمای جامع و به‌روز تا سال ۲۰۲۵، به شما نشان می‌دهد که چه زمانی باید از این ابزار استفاده کرد، چگونه لینک‌های سمی را به درستی شناسایی کنید و چطور یک استفاده از فایل Disavow بی‌نقص داشته باشید تا از جریمه‌های الگوریتمی در امان بمانید یا از آن‌ها رهایی یابید. ما به شما کمک می‌کنیم تا این شمشیر دولبه را با دقت و اطمینان به کار بگیرید.

ابزار Disavow گوگل چیست؟

ابزار Disavow Links به شما این امکان را می‌دهد که یک فایل متنی حاوی لیستی از دامنه‌ها یا URLهای خاص را به گوگل ارسال کنید و از او بخواهید هنگام ارزیابی سایت شما، این لینک‌ها را در نظر نگیرد. نکته کلیدی اینجاست: دیس‌اوو کردن لینک‌ها آن‌ها را از سطح وب حذف نمی‌کند، بلکه صرفاً به الگوریتم‌های گوگل (مانند PageRank و سیستم‌های تشخیص اسپم) دستور می‌دهد که از آن‌ها چشم‌پوشی کنند.

این ابزار مستقیماً برای مقابله با لینک‌سازی‌های غیرطبیعی و سئو منفی (Negative SEO) طراحی شده است. زمانی که پروفایل لینک یک سایت مملو از بک‌لینک‌های اسپم، خریداری‌شده یا بی‌کیفیت می‌شود، این ابزار به عنوان آخرین راه‌حل برای پاک‌سازی و اعلام برائت به گوگل عمل می‌کند.

چه زمانی باید از ابزار Disavow استفاده کرد؟ (مهم‌ترین بخش)

پاسخ کوتاه و قاطع گوگل این است: «در اکثر موارد، نیازی به استفاده از این ابزار ندارید.» الگوریتم‌های گوگل، به‌ویژه پس از به‌روزرسانی‌های مداوم الگوریتم پنگوئن و سیستم SpamBrain، در نادیده گرفتن خودکار لینک‌های اسپم بسیار هوشمند شده‌اند. استفاده از ابزار Disavow فقط در شرایط بسیار خاص و حیاتی توصیه می‌شود.

قبل از هر اقدامی، این چک‌لیست را با دقت مرور کنید. شما تنها در صورتی باید به سراغ دیس‌اوو کردن لینک‌ها بروید که حداقل یکی از شرایط زیر برای سایت شما صادق باشد:

1. دریافت جریمه دستی (Manual Action) برای لینک‌های غیرطبیعی:

این واضح‌ترین و قطعی‌ترین سناریو است. اگر در گوگل سرچ کنسول خود (بخش Security & Manual Actions) پیامی مبنی بر جریمه شدن به دلیل “Unnatural links to your site” دریافت کرده‌اید، استفاده از ابزار Disavow بخشی از فرآیند درخواست بازبینی (Reconsideration Request) شما خواهد بود.

2. اطمینان از وجود تعداد قابل توجهی لینک اسپم و افت رتبه الگوریتمی:

اگر سایت شما با یک افت شدید، ناگهانی و پایدار در ترافیک و رتبه‌ها مواجه شده که دقیقاً با یکی از جریمه‌های الگوریتمی مرتبط با لینک (مانند آپدیت‌های هسته یا اسپم) همزمان است، ممکن است کاندیدای استفاده از این ابزار باشید. این سناریو نیازمند تحلیل دقیق است؛ شما باید مطمئن شوید که افت رتبه به دلایل دیگری مانند مشکلات فنی، محتوای ضعیف یا تغییرات در قصد جستجوی کاربر نبوده است.

3. قربانی یک حمله سئو منفی (Negative SEO Attack) شده‌اید:

گاهی رقبا با ایجاد صدها یا هزاران بک‌لینک سمی در یک بازه زمانی کوتاه، سعی در تخریب رتبه سایت شما دارند. اگر در ابزارهای تحلیل بک‌لینک (مانند Ahrefs یا Semrush) شاهد جهش ناگهانی در تعداد دامنه‌های ارجاع‌دهنده بی‌کیفیت بودید، دیس‌اوو کردن لینک‌ها می‌تواند یک اقدام پیشگیرانه یا اصلاحی باشد.

در چه شرایطی نباید از ابزار Disavow استفاده کنید؟

• برای چند لینک اسپم پراکنده: دیدن چند لینک از سایت‌های عجیب و غریب یا انجمن‌های گفتگوی خارجی کاملاً طبیعی است. گوگل به خوبی این موارد را نادیده می‌گیرد.
• به عنوان یک اقدام روتین ماهانه: پاک‌سازی پروفایل لینک نباید یک وظیفه دوره‌ای باشد. این کار فقط در صورت وجود مشکل جدی باید انجام شود.
• صرفاً بر اساس امتیاز اسپم (Spam Score) ابزارها: معیارهایی مانند Spam Score در ابزار Moz یا Toxicity Score در Semrush تنها یک راهنما هستند، نه یک حکم قطعی. هرگز لینکی را فقط بر اساس این امتیازات و بدون بررسی دستی دیس‌اوو نکنید.

آموزش گام به گام دیس‌اوو کردن لینک‌های سمی

اگر پس از بررسی دقیق به این نتیجه رسیدید که سایت شما به استفاده از فایل Disavow نیاز دارد، مراحل زیر را با نهایت دقت دنبال کنید. به یاد داشته باشید، هر اشتباه در این فرآیند می‌تواند به قیمت از دست رفتن لینک‌های خوب تمام شود.

گام اول: شناسایی و گردآوری لیست بک‌لینک‌ها

قبل از هر چیز، باید یک لیست جامع از تمام بک‌لینک‌های سایت خود تهیه کنید. برای این کار از چندین منبع استفاده کنید تا چیزی از قلم نیفتد:

• Google Search Console: به بخش Links بروید و از گزارش “Top linking sites” خروجی (Export) بگیرید. این دقیق‌ترین منبع داده از دید گوگل است.
• ابزارهای سئو: از ابزارهای معتبری مانند Ahrefs، Semrush، Moz یا Majestic برای دریافت لیست کامل بک‌لینک‌ها استفاده کنید.

تمام این داده‌ها را در یک فایل اکسل یا گوگل شیت تجمیع کرده و موارد تکراری را حذف کنید تا یک لیست واحد و کامل داشته باشید.

گام دوم: تحلیل و تشخیص لینک‌های سمی

این مرحله حساس‌ترین و زمان‌برترین بخش کار است. شما باید تک‌تک دامنه‌ها یا لینک‌ها را به صورت دستی بررسی کرده و تصمیم بگیرید که آیا سمی هستند یا خیر. در اینجا به دنبال الگوها و علائم خطر باشید:

• سایت‌های اسپم واضح: سایت‌هایی که محتوای بی‌معنی، کپی‌شده یا تولیدشده توسط ماشین دارند.
• دایرکتوری‌های بی‌کیفیت: وب‌سایت‌هایی که صرفاً برای لینک‌سازی ایجاد شده‌اند و هیچ ارزش دیگری ندارند.
• شبکه‌های خصوصی وبلاگ (PBNs): شناسایی این شبکه‌ها دشوار است اما معمولاً دارای قالب‌های مشابه، محتوای ضعیف و تاریخچه دامنه مشکوک هستند.
• لینک‌های به زبان‌های غیرمرتبط: اگر سایت شما فارسی است، داشتن تعداد زیادی لینک از سایت‌های روسی یا چینی یک پرچم قرمز بزرگ است.
• انکر تکست‌های بهینه‌سازی شده افراطی: وجود تعداد زیادی بک‌لینک با انکر تکست دقیق (Exact Match) مانند “خرید لپ تاپ ارزان” غیرطبیعی به نظر می‌رسد.
• لینک‌های پنهان یا لینک در فوتر و سایدبار سایت‌های غیرمرتبط: این لینک‌ها معمولاً به عنوان لینک‌های خریداری‌شده یا پولی شناخته می‌شوند.
• کامنت‌های اسپم در وبلاگ‌ها و انجمن‌ها: لینک‌هایی که در بخش نظرات و بدون هیچ ارزشی برای بحث ایجاد شده‌اند.

در فایل اکسل خود، یک ستون جدید برای هر لینکی که به عنوان “سمی” شناسایی می‌کنید ایجاد کرده و آن را علامت‌گذاری نمایید.

گام سوم: تلاش برای حذف دستی لینک‌ها (اختیاری اما پیشنهادی)

قبل از استفاده از فایل Disavow، گوگل توصیه می‌کند که ابتدا برای حذف دستی لینک‌ها تلاش کنید. این کار به این دلیل است که حذف کامل یک لینک، سیگنال قوی‌تری نسبت به نادیده گرفتن آن است. سعی کنید با مدیران سایت‌های اسپم تماس گرفته و از آن‌ها بخواهید لینک شما را حذف کنند.

این فرآیند معمولاً بی‌نتیجه و خسته‌کننده است. اما اگر جریمه دستی دریافت کرده‌اید، مستندسازی این تلاش‌ها و ارائه آن در درخواست بازبینی، به گوگل نشان می‌دهد که شما برای حل مشکل جدی هستید.

گام چهارم: ساخت فایل Disavow

اکنون زمان آن رسیده که لیست لینک‌های سمی را به فرمت مورد قبول گوگل تبدیل کنید. یک فایل متنی ساده با پسوند .txt و انکدینگ UTF-8 یا 7-bit ASCII ایجاد کنید.

قوانین فرمت‌بندی فایل Disavow:

1. هر URL یا دامنه در یک خط مجزا قرار می‌گیرد.
2. برای دیس‌اوو کردن یک URL خاص: آدرس کامل آن را در یک خط وارد کنید.

http://spam-example.com/comments/post.php

3. برای دیس‌اوو کردن کل یک دامنه: از پیشوند domain: استفاده کنید. این روش ارجح است زیرا تمام لینک‌های فعلی و آینده از آن دامنه را نادیده می‌گیرد.

domain:spam-example.com

4. استفاده از کامنت: می‌توانید با قرار دادن علامت # در ابتدای یک خط، برای خودتان یادداشت بگذارید. گوگل این خطوط را نادیده می‌گیرد.

نمونه یک فایل Disavow استاندارد:

# با وبمستر این دو سایت تماس گرفتم و پاسخی دریافت نکردم
# تاریخ: 2025/10/23
http://spam.example.com/stuff/comments.html
http://spam.example.com/stuff/paid-links.html

# این دامنه به طور کامل اسپم است و لینک های زیادی ایجاد کرده
domain:shadyseo.com
domain:another-spam-site.net

گام پنجم: آپلود فایل در ابزار Disavow

1. به صفحه ابزار Disavow گوگل بروید: https://search.google.com/search-console/disavow-links
2. از لیست کشویی، پراپرتی (سایت) مورد نظر خود را انتخاب کنید.
3. روی دکمه “Upload disavow list” کلیک کنید.
4. فایل .txt که در مرحله قبل ایجاد کرده‌اید را انتخاب و آپلود نمایید.

اگر فایل شما قبلاً وجود داشته باشد، فایل جدید جایگزین آن خواهد شد. اگر فایل شما خطای فرمت‌بندی داشته باشد، گوگل آن را رد کرده و به شما اطلاع می‌دهد.

پس از دیس‌اوو کردن چه اتفاقی می‌افتد؟

صبر، کلید موفقیت است. پس از آپلود فایل، انتظار تغییرات فوری را نداشته باشید. گوگل اعلام کرده است که اعمال تغییرات فایل Disavow ممکن است چندین هفته یا حتی چند ماه طول بکشد. این فرآیند به زمان خزش مجدد URLهای لینک‌دهنده توسط گوگل بستگی دارد.

• لینک‌ها در ابزارها باقی می‌مانند: به یاد داشته باشید که این لینک‌ها حذف نمی‌شوند. شما همچنان آن‌ها را در گزارش‌های سرچ کنسول و سایر ابزارهای سئو خواهید دید.
• بهبود رتبه تضمینی نیست: دیس‌اوو کردن لینک‌ها تنها یک عامل منفی را حذف می‌کند؛ این کار به خودی خود رتبه شما را افزایش نمی‌دهد. اگر افت رتبه شما به دلیل دیگری بوده باشد، این کار هیچ تأثیری نخواهد داشت.
• تمرکز بر ساخت لینک‌های باکیفیت: بهترین راه برای بهبودی پس از پاک‌سازی، شروع یک استراتژی لینک‌سازی کلاه سفید و تمرکز بر جذب بک‌لینک‌های طبیعی و معتبر است.

نتیجه‌گیری: Disavow به عنوان یک ابزار جراحی، نه یک چکش

ابزار Disavow یک راه‌حل سریع برای مشکلات پیچیده سئو نیست. این یک ابزار تخصصی است که باید با احتیاط، دقت و تنها در مواقع ضروری به کار گرفته شود. تحلیل اشتباه پروفایل لینک و دیس‌اوو کردن لینک‌های سالم، می‌تواند به مراتب مخرب‌تر از نادیده گرفتن چند لینک اسپم باشد. گوگل روز به روز در تشخیص و خنثی‌سازی لینک‌های بی‌ارزش هوشمندتر می‌شود، بنابراین وظیفه اصلی شما به عنوان یک متخصص سئو، تمرکز بر ایجاد ارزش برای کاربر و جذب لینک‌های طبیعی است، نه صرفاً واکنش به لینک‌های منفی. اگر به درستی از این ابزار استفاده کنید، می‌تواند به شما در رهایی از جریمه‌های الگوریتمی و بازگرداندن سلامت سایتتان کمک کند، اما همیشه به یاد داشته باشید که پیشگیری (ساخت لینک‌های خوب) بهتر از درمان (دیس‌اوو کردن لینک‌های بد) است.