دیدن حروف ژاپنی یا روسی در نتایج جستجوی گوگل برای سایت خودتان، یکی از ترسناک‌ترین لحظات برای هر مدیر فنی یا صاحب کسب‌وکار است. هک شدن سایت تنها به معنای سرقت اطلاعات نیست؛ بلکه یک حمله تمام‌عیار به اعتبار و رتبه‌هایی است که سال‌ها برای کسب آن‌ها زحمت کشیده‌اید. بازیابی سایت هک شده جنگو فرآیندی فراتر از پاک‌سازی کدهاست؛ شما باید اعتماد از دست رفته گوگل را دوباره جلب کنید.

در اکوسیستم جنگو (Django)، به دلیل امنیت ذاتی بالا، هک شدن معمولاً ناشی از اشتباهات پیکربندی، کتابخانه‌های قدیمی یا ضعف در سرور است. وقتی این اتفاق می‌افتد، گوگل برای محافظت از کاربرانش، سایت شما را با صفحه قرمز “Deceptive Site Ahead” مسدود کرده یا رتبه‌های شما را به شدت تنزل می‌دهد. این راهنما، نقشه راه دقیق فنی و سئویی برای خروج از این بحران و بازگشت قدرتمند به صفحه اول گوگل است.

تشخیص عمق فاجعه: آیا واقعاً هک شده‌اید؟

همیشه افت رتبه به معنای هک شدن نیست، اما نشانه‌های خاصی وجود دارد که زنگ خطر امنیتی را به صدا در می‌آورد. اگر در سرچ کنسول گوگل با افزایش ناگهانی صفحات ایندکس شده روبرو شدید یا کاربرانی گزارش دادند که به سایت‌های نامرتبط (مثل سایت‌های شرط‌بندی یا دارویی) ریدایرکت می‌شوند، احتمالاً قربانی حملاتی مثل “Japanese Keyword Hack” یا “Cloaking” شده‌اید.

در فریم‌ورک جنگو، هکرها اغلب کدهای مخرب را در لایه میدل‌ور (Middleware) یا فایل‌های تمپلیت تزریق می‌کنند تا فقط برای ربات‌های گوگل محتوای متفاوت نمایش دهند. اولین قدم، بررسی بخش “Security Issues” در سرچ کنسول است. اگر پیامی در آنجا دیدید، وضعیت قرمز است و باید فوراً وارد فاز عملیاتی شوید.

قدم اول: قرنطینه کامل و قطع دسترسی‌ها

پیش از هر اقدامی برای حذف بدافزار از سایت جنگو، باید جلوی خونریزی را بگیرید. سایت را فوراً در حالت تعمیر و نگهداری (Maintenance Mode) قرار دهید تا کاربران و ربات‌ها با خطای 503 مواجه شوند. این کار به گوگل می‌فهماند که سایت موقتاً در دسترس نیست و از ایندکس کردن صفحات مخرب جدید جلوگیری می‌کند.

در جنگو، می‌توانید از پکیج django-maintenance-mode استفاده کنید یا در سطح وب‌سرور (Nginx/Apache) تمام درخواست‌ها را مسدود کنید. سپس، تمام پسوردهای دیتابیس، کلیدهای SSH، و Secret Key جنگو را تغییر دهید. دسترسی‌های غیرضروری FTP و پنل ادمین را قطع کنید. فرض را بر این بگذارید که هکر هنوز داخل سیستم است؛ پس تمام نشست‌های فعال (Active Sessions) کاربران را از طریق دیتابیس پاک کنید (DELETE FROM django_session;).

قدم دوم: پاک‌سازی کدها و دیتابیس جنگو

پاک‌سازی در جنگو با سیستم‌های مدیریت محتوا مثل وردپرس متفاوت است. فایل‌های هسته جنگو معمولاً تغییر نمی‌کنند، مگر اینکه محیط مجازی (Virtualenv) شما آلوده شده باشد. بهترین روش برای اطمینان از سلامت کد، مقایسه فایل‌های موجود روی سرور با آخرین نسخه سالم در مخزن گیت (Git Repository) است.

بررسی فایل‌های پایتون و تمپلیت‌ها

دستور git status و git diff بهترین دوستان شما در این مرحله هستند. هر فایلی که تغییر کرده و شما آن را تغییر نداده‌اید، مشکوک است. هکرها معمولاً کدهای ریدایرکت مخرب را در فایل‌های views.py، urls.py یا settings.py (در بخش MIDDLEWARE) مخفی می‌کنند. به دنبال توابعی مثل eval(), base64_decode یا درخواست‌های HTTP ناشناس به سرورهای خارجی باشید.

پاک‌سازی پوشه Media و Static

پوشه media/ در پروژه‌های جنگو یکی از آسیب‌پذیرترین نقاط است، زیرا کاربران در آن فایل آپلود می‌کنند. اگر اعتبارسنجی فایل‌ها درست انجام نشده باشد، هکر ممکن است شل‌اسکریپت‌های مخرب (مثل فایل‌های PHP یا Python اجرایی) را با پسوند .jpg آپلود کرده باشد. تمام فایل‌های اجرایی را از پوشه‌های مدیا حذف کنید و تنظیمات وب‌سرور را طوری تغییر دهید که اجرای اسکریپت در این پوشه‌ها ممنوع شود.

قدم سوم: جراحی سئو با ابزار URL Removal

پس از پاک‌سازی فنی، نوبت به سئو پس از هک می‌رسد. هکرها ممکن است هزاران صفحه جعلی با محتوای اسپم در سایت شما ایجاد کرده باشند. این صفحات “زامبی” بودجه خزش (Crawl Budget) شما را می‌بلعند و اعتبار دامنه را نابود می‌کنند. شما باید سریعاً به گوگل بگویید که این صفحات را فراموش کند.

استفاده از ابزار Removals در سرچ کنسول گوگل حیاتی است. اگر تعداد صفحات کم است، آن‌ها را دستی وارد کنید. اما اگر با هزاران URL مواجه هستید، باید از روش حذف گروهی (Prefix Removal) استفاده کنید. نکته بسیار مهم فنی این است که سرور شما باید برای این صفحات کد وضعیت 410 Gone (و نه 404) برگرداند. کد 410 به گوگل می‌گوید که این صفحه برای همیشه حذف شده و نباید دوباره به آن سر بزند. تیم‌های فنی بازارینا در چنین شرایطی با تنظیم دقیق Nginx Map، لیستی از الگوهای URL مخرب را شناسایی و به صورت دسته‌جمعی 410 می‌کنند تا پاک‌سازی ایندکس با حداکثر سرعت انجام شود.

قدم چهارم: بستن حفره‌های امنیتی (Vulnerability Patching)

پاک‌سازی بدون بستن راه ورود، بی‌فایده است. باید بفهمید هکر چگونه وارد شده است. در جنگو، شایع‌ترین راه‌های نفوذ عبارتند از:

1. پکیج‌های پایتون قدیمی: لیست پکیج‌ها را با pip list --outdated چک کنید و همه را به‌روزرسانی کنید.
2. تزریق SQL: اگر از کوئری‌های خام (Raw SQL) استفاده کرده‌اید، آن‌ها را بررسی و ایمن‌سازی کنید.
3. Debug Mode: اطمینان حاصل کنید که DEBUG = False در محیط پروداکشن تنظیم شده باشد.

بررسی لاگ‌های سرور (Access Logs و Error Logs) در زمان وقوع هک می‌تواند IP مهاجم و فایل هدف را مشخص کند. اگر خودتان تخصص کافی برای تحلیل لاگ‌های پیچیده و تست نفوذ (Penetration Testing) را ندارید، استفاده از خدمات امنیت سایبری مجموعه‌هایی مثل بازارینا می‌تواند تضمین کند که تمام درهای پشتی (Backdoors) مخفی که ممکن است نادیده گرفته باشید، شناسایی و مسدود شوند.

قدم پنجم: درخواست بازبینی گوگل (Reconsideration Request)

این حساس‌ترین مرحله در فرآیند درخواست بازبینی گوگل است. شما باید یک نامه رسمی و دقیق به تیم امنیتی گوگل بنویسید و توضیح دهید که مشکل چه بوده و چه اقداماتی انجام داده‌اید. این درخواست در بخش “Security Issues” سرچ کنسول ارسال می‌شود.

در متن درخواست باید صادق و شفاف باشید. موارد زیر را حتماً ذکر کنید:

• تاریخ دقیق شناسایی حمله.
• نوع بدافزار یا نفوذی که رخ داده است.
• مراحل دقیقی که برای پاک‌سازی انجام داده‌اید (مثلاً: حذف کدهای مخرب از میدل‌ور، به‌روزرسانی Django به نسخه LTS جدید، پاک‌سازی دیتابیس).
• تایید اینکه سایت اکنون امن است و حفره امنیتی بسته شده.

گوگل معمولاً بین چند روز تا دو هفته به این درخواست پاسخ می‌دهد. اگر همه چیز درست باشد، هشدار امنیتی حذف می‌شود و سایت شما به آرامی شروع به بازیابی رتبه‌ها می‌کند.

بازیابی اعتبار و رتبه‌های از دست رفته

پس از تایید گوگل، کار شما تمام نشده است. سئو پس از هک نیازمند فعالیت مضاعف است. سایت شما احتمالاً مدتی در دسترس نبوده یا محتوای بی‌کیفیت نمایش داده است. برای تسریع بازگشت رتبه‌ها:

1. تولید محتوای تازه و یونیک را با سرعت بیشتری ادامه دهید.
2. نقشه سایت (Sitemap) را به‌روزرسانی و مجدداً ارسال کنید.
3. لینک‌های داخلی را بررسی کنید تا مطمئن شوید به صفحات حذف شده اشاره نمی‌کنند.
4. بک‌لینک‌های خود را پایش کنید؛ گاهی هکرها برای صفحات اسپم خود بک‌لینک‌های بی‌کیفیت می‌سازند که باید آن‌ها را Disavow کنید.

این پروسه زمان‌بر است و نیازمند صبر. الگوریتم‌های گوگل باید دوباره به سایت شما اعتماد کنند. نظارت مداوم بر سرچ کنسول در ماه‌های بعد از هک، برای اطمینان از اینکه هیچ اثر باقی‌مانده‌ای از حمله وجود ندارد، ضروری است.

سوالات متداول (FAQ)

آیا تغییر دامنه پس از هک شدن راه حل سریع‌تری نیست؟

خیر، تغییر دامنه آخرین و بدترین راه حل است. با تغییر دامنه، شما تمام اعتبار و سابقه دامنه قبلی را دور می‌ریزید و همچنان باید دامنه جدید را از صفر سئو کنید. مگر اینکه برند شما به طور کامل نابود شده باشد، پاک‌سازی و بازیابی دامنه فعلی همیشه استراتژی بهتری است.

آیا هک شدن باعث می‌شود گوگل سایت من را برای همیشه در “لیست سیاه” قرار دهد؟

گوگل لیست سیاه دائمی ندارد. اگر سایت را پاک‌سازی کنید و درخواست بازبینی بفرستید، جریمه‌ها لغو می‌شوند. با این حال، “اعتماد الگوریتمی” (Algorithmic Trust) ممکن است ضربه خورده باشد و مدتی طول بکشد تا رتبه‌ها دقیقاً به جایگاه قبلی برگردند.

چگونه بفهمم هکرها اطلاعات کاربرانم را دزدیده‌اند؟

این موضوع نیاز به تحلیل دقیق لاگ‌های دیتابیس و سرور دارد. اگر حجم زیادی از داده از دیتابیس خارج شده باشد (Data Exfiltration) یا لاگ‌هایی مبنی بر دسترسی به جداول auth_user وجود داشته باشد، احتمال نشت اطلاعات بالاست. در این صورت، علاوه بر اقدامات سئو، باید طبق قوانین به کاربران اطلاع‌رسانی کنید و از آن‌ها بخواهید رمز عبور خود را تغییر دهند.